Zanim przejdziemy do sążnistych analiz, zacznijmy delikatnie, od ciekawostek. Poniżej mały zestaw startowy – raczej dla początkujących sympatyków niż dla utytułowanych sopranologów. Jest jednak powód do dumy: w trakcie pracy nad tekstem nie wykorzystano żadnej publikacji spod znaku „x interesting facts about The Sopranos”. Do podlinkowanych źródeł należy dodać natomiast ubiegłoroczny dokument David Chase i „Rodzina Soprano”, a poza tym: bindżowanie i googlanie, googlanie i bindżowanie. Jak widać, żaden ze mnie gangster.

1. Znana z czołówki serialu piosenka Woke Up This Morning zespołu Alabama 3 pochodzi z ich debiutanckiego albumu Exile On Coldharbour Lane. To fakt. Ciekawostką jest natomiast, że choć utwór i nazwa grupy są na wskroś amerykańskie, Alabama 3 pochodzą z londyńskiego Brixton. Na tym nie koniec onomastycznych ciekawostek: wcześniej zespół posługiwał się nazwą The First Presleyterian Church of Elvis the Divine (moim zdaniem: lepsza). W Stanach Zjednoczonych funkcjonuje natomiast po szyldem A3 w związku z procesem wytoczonym im lata temu przez zespół Alabama.

2. Pierwotny pomysł twórcy Rodziny Soprano Davida Chase’a – w drugiej połowie lat 90. doświadczonego, ale wciąż drugoplanowego scenarzysty telewizyjnego – koncentrował się na relacji Tony’ego z matką i miał zostać przekształcony w film pełnometrażowy. 

3. Jak przyznaje sam Chase, postać Livii Soprano była niemal w pełni wzorowana na jego matce. Po rozpoczęciu emisji twórca serialu otrzymywał podobno telefony od krewnych, którzy rozpoznali w Livii „ciocię Normę”. W scenariuszu znajdziemy też echa innych prywatnych doświadczeń Chase’a, który dorastał w New Jersey we włosko-amerykańskiej rodzinie, a jako dziecko zmagał się z atakami paniki i depresją. Dodajmy, że twórca otarł się też o świat przestępczy – wykazał się jednak mniejszym „zaangażowaniem” niż wcielający się w postać Pauliego Walnutsa Tony Sirico, który przed rozpoczęciem kariery aktorskiej trafił do aresztu aż 28 razy.

4. Kto jest największą gwiazdą Rodziny Soprano? „James Gandolfini” – odpowiesz bez wahania, miły przyjacielu i miła przyjaciółko. Chyyyba że mamy rok 1999: przed startem emisji tytuł ten należał się zdecydowanie Lorraine Bracco, która wcieliła się w postać doktor Melfi. Bracco była znana szerokiej publiczności między innymi z roli Karen Hill w Chłopcach ferajny, za którą otrzymała nominację do Oscara w kategorii „najlepsza aktorka drugoplanowa”. 

5. I jeszcze raz: chyyyba że mówimy o karierze muzycznej. Steven Van Zandt, wcielający się w rolę Silvia, od lat 70. występuje z przerwami w E Street Band, zespole towarzyszącym podczas koncertów Bruce’owi Springsteenowi. Nagrywa również albumy solowe jako Little Steven. David Chase zaprosił muzyka na casting, gdyż był pod dużym wrażeniem konferansjerki, jaką zaprezentował Van Zandt w 1997, podczas ceremonii wprowadzenia zespołu The Rascals do Rock and Roll Hall of Fame. Podczas przesłuchań Van Zandt czytał początkowo kwestie przeznaczone dla Tony’ego Soprano, HBO nie wyraziło jednak zgody na to, aby główna rola w serialu przypadła naturszczykowi. Chase zdecydował więc, że specjalnie dla Van Zandta „dopisze” do scenariusza postać Silvia Dantego*.

6. W odcinku pilotowym dowiadujemy się, że przodkowie Tony’ego przybyli do Stanów Zjednoczonych z Avellino, pięćdziesięciotysięcznego miasta położonego niedaleko Neapolu. Choć w Avellino, jak to w dowolnym włoskim mieście z populacją przekraczającą piętnaście osób, nie brakuje atrakcji turystycznych, nie uświadczymy tu żadnego Museo Dei Sopranos. Za to w Galleria Nazionale dei Selachoidei mieściła się największa we Włoszech kolekcja ryb chrzęstnoszkieletowych. Też dobrze.

7. Jeden z agentów FBI miał wyznać Terence’owi Winterowi (scenarzyście i producentowi wykonawczemu serialu), że kolejne premierowe odcinki Rodziny Soprano stawały się natychmiast tematem dyskusji zarówno wśród agentów, jak i podsłuchiwanych przez nich mafiosów. Niektórzy gangsterzy byli przekonani, że znajduje się wśród nich „wtyka”, dzięki której scenarzyści są w stanie skrupulatnie odtworzyć realia i język, jakim posługują się przestępcy. 

8. Na długiej liście sopranosowych cameos znajdziemy m.in. wokalistkę Nancy Sinatrę, wielką gwiazda złotej ery Hollywood Lauren Bacall czy Steve’a Buscemiego, który wyreżyserował też kilka odcinków serialu. Ale nie zapominajmy o postaciach w tamtym czasie anonimowych, które zrobiły w kolejnych latach poważną karierę: np. o Paulu Dano, który grał kolegę syna Soprano, czy o (nastoletniej wówczas) Lady Gadze – choć w tym przypadku raczej: Stefani Joanne Angelinie Germanotcie – która zaliczyła epizodyczny występ w dziewiątym odcinku trzeciego sezonu.

9. Był taki czas, w którym na potęgę produkowano gry wideo oparte na filmowych czy telewizyjnych licencjach. Był to ten sam czas, w którym niemal każda z tych gier okazywała się beznadziejna. Nie inaczej było z The Sopranos: Road to Respect wydanej w 2006 roku na PlayStation 2. Mimo dublażu zarejestrowanego przez aktorów znanych z serialu, Road to Respect ma tyle wspólnego z The Sopranos, co gra w marynarza z podróżą transatlantykiem. Lud zadecydował:

10. Chciałbyś odwiedzić New Jersey oraz Nowy Jork i udać się na wycieczkę ŚLADAMI THE SOPRANOS? Nie jest to niemożliwe, wszak adres domu zamieszkiwanego przez Tony’ego i jego rodzinę można bez problemu znaleźć w internecie. Pamiętaj jednak, że od premiery serialu minęło ponad 25 lat, a domeną współczesnych miast nie jest bynajmniej długowieczność: na przykład znajdujący się w Kearny budynek, który „wcielał się” w sklep mięsny Satriale’s już nie istnieje, na jego miejscu znajduje się dziś, a jakże, parking. W trakcie pracy nad prequelem Rodziny Soprano, filmem Wszyscy święci New Jersey (2021), Satriale’s zostało odtworzone na jednej z ulic innego z okolicznych miast, czyli Paterson.

* Alternatywną wersję tej historii znajdziecie w tekście Dawida Kiljańskiego na temat Stevena Van Zandta/Silvio.