strona główna podsumowaina

Podsumowanie roku 2014

Krzysztof Kunisz

Ilustracja: Ewa Adrianna Szumowska

Czytaj podsumowanie


Odbył się pierwszy cykl wykładów Wykłady Krakowskie. Literatura i filozofia pod tytułem Antropologia i fikcje w Małopolskim Ogrodzie Sztuki
Wygłosił je z dużą erudycją Dariusz Czaja – w wybranych dziełach literackich (Karen Blixen Uczta Babette, Jean D’Ormesson Chwała Cesarstwa, John Barth Opowiadać dalej oraz Cormac McCarthy Sunset Limited) szukał odbicia kondycji współczesnego człowieka, wychodząc z założenia, że fikcja jest w stanie przekazywać prawdy równie dobrze jak literatura faktu. Prelegent zadawał ważkie pytania i z uporem maniaka szukał na nie odpowiedzi. Czy w dobie postmodernizmu możemy traktować sztukę jako mistagogię? Czy istnieje prawda historyczna i jaki ma wpływ na naszą przyszłość? Czy miłość jest czymś więcej niż tylko konstrukcją kulturową? Czy literatura nadal może w sposób przekonujący mówić o Bogu i religii? Z niecierpliwością czekam na publikację wygłoszonych wykładów i kolejny cykl w roku 2015.

La Grande Bellezza otrzymał Oskara za najlepszy film nieanglojęzyczny
W dobie szaleństwa komisji noblowskich i Amerykańskiej Akademii Sztuki ten wybór cieszy w dwójnasób. To, co mnie poruszyło w tym filmie, to niezwykły obraz Rzymu przekraczającego granice powszedniej egzystencji i stającego się prawdziwym Wiecznym Miastem, w którym nieśmiertelność sztuki i skończoność człowieka spotykają się na jednym planie. Moim osobistym kryterium dobrego dzieła sztuki jest to, że ma właściwości przenoszenia w wymiar doświadczenia, który z łatwością odseparowuje nas od powszedniej rzeczywistości i nie pozwala wrócić nieodmienionymi − La Grande Bellezza to kryterium spełnia.
Zobacz także: Przyjaciel księżniczek ma klucze do wszystkich drzwi („Wielkie piękno”)

Zapowiedź kontynuacji serialu Twin Peaks
I’ll see you in 25 years − powiedziała Laura Palmer prawie dwadzieścia pięć lat temu. Brzmiało jak przepowiednia i rzeczywiście nią było: David Lynch ogłosił w minionym roku, że zobaczymy trzeci sezon kultowego serialu Twin Peaks. Uznaję to za plus, choć boję się, co wyjdzie z tego projektu.

Wyszła nowa płyta Jacka White’a, a ty dalej słuchasz disco polo
Zobacz także: Jack White „Lazaretto” x 2 oraz Generał Jack (Jack White „Lazaretto”)

Powstała czarna legenda Martina Heideggera
W 2014 została opublikowana część dzienników niemieckiego filozofa pochodzących z lat 1931–1941. Zawierają one fragmenty, które mogą zostać uznane za antysemickie i otwierają debatę na temat przekonań o ideologii faszystowskiej autora Sein und Zeit i relacji jego filozofii z nazizmem. Problem polega na tym, że zanim ta debata na dobre się zaczęła, już pojawiło się wiele artykułów i wypowiedzi określających Heideggera jako antysemitę i faszystę.
Kim był Martin Heidegger i czy rzeczywiście miał dużo wspólnego z nazizmem? Czy jeśli był „małym człowiekiem”, nie mógł być również „wielkim filozofem”? Być może temat jest tak sensacyjny, bo w swojej istocie jest również pytaniem o naszą, europejską kulturę − jeśli w jej obrębie powstała ideologia faszystowska, to czy wartość tracą inne jej dobra?
Na szczęście można natrafić na coraz więcej publikacji, które − jeśli nie rozwiewają naszych wątpliwości − to kierują przynajmniej je na odpowiednie tory. 17 grudnia 2014 roku odbyła się na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie debata pt. Czy czarna legenda Martina Heideggera? Postać i myśl filozofa w świetle „Czarnych zeszytów”. W jej trakcie posłuchać można było kilku ekspertów heideggerowskiej filozofii, którzy odnieśli się do czarnej legendy niemieckiego myśliciela − jest to zdecydowany plus towarzyszący temu zjawisku.

Nieoczywiste staje się dla mnie pojęcie otwartego umysłu
Wykorzystuje się je bowiem do legitymizowania wielu światopoglądów, co ma utwierdzić w przeświadczeniu, że są one „jedynie słuszne”. Co zrobić, jeśli ktoś w dyskusji powtarza, że trzeba mieć otwarty umysł i zachęca nas do rozważenia jego poglądów? Czy ten jego otwarty umysł jest w stanie dostrzec granice swojej otwartości? Kiedy już my otworzymy swój umysł oraz − parafrazując słowa Józefa Tischnera − pójdziemy za poglądami naszego rozmówcy do granicy utraty duszy, czy możemy liczyć, że faktycznie rozmówca, rzekomo mający otwarty umysł, zrobi to samo?
Jak się zachować w tej sytuacji? Czekam na jakiś poradnik w stylu Jak napisać najlepsze CV? czy coś.

Peaky Blinders
Premiera pierwszego sezonu miała miejsce 12 września 2013 roku. Serial opowiada historię zorganizowanej grupy przestępczej o nazwie Peaky Blinders, której tło stanowi Wielka Brytania po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Porusza problem losu kombatantów w brytyjskiej rzeczywistości lat dwudziestych, kiedy to zaczynają się tworzyć grupy komunistyczne, a Irlandzka Armia Republikańska walczy o niezależność Irlandii.
Peaky Blinders świetnie oddaje niepowtarzalny klimat tamtych czasów (scenografia i kostiumy!). Wspomnieć należy też o wybitnej grze aktorskiej: warto obejrzeć obydwa sezony, chociażby dla niepowtarzalnej roli Toma Hardy’ego, grającego epizodyczną rolę żydowskiego cockneya. Serial urzeka ścieżką dźwiękową: w tle usłyszymy między innymi utwory Nicka Cave’a, Jacka White’a, Toma Waitsa, PJ Harvey oraz Dana Auerbacha.

powrót do góry