Przyznaję, że długo szukałem idealnego punktu odniesienia dla nowego tomu Romana Honeta. Zmieniałem pomieszczenia, kąty nachylenia, majstrowałem z czasem, zamykałem się w łazience. Jednak upalne, słoneczne, letnie dni w żaden sposób nie współgrały mi z wierszami wypełnionymi melancholią towarzyszącą przemijaniu. Dopiero pierwsze drgania jesieni, które dopadły mnie w mrocznym wnętrzu baru mlecznego Jutrzenka zerwały tamy i pozwoliły słowom płynąć wprost do mojego wnętrza.

Banalna, choć przecież też dogłębnie liryczna historia: kiedy czekałem na swoje placki ziemniaczane bez sosu, słowa zaczęły płynąć zgodnie, rytmem nadawanym przez garnki i sztućce. Kobieta siedząca przy stoliku obok powtórzyła głośno swoje zamówienie: leniwe na miejscu bez cukru. Właśnie czytałem wiersz Lakier: człowiek, w filcowym swetrze, który zatrzymał się z tą niewypowiedzianą prośbą czy pytaniem. Na kartce usiadł maleńki robak. Nim zdążyłem pomyśleć, moja dłoń starła go na miazgę, tworząc ledwo dostrzegalny ślad na powierzchni papieru – ten lakier – skóra, którym opluł mnie świat. Kobieta ze stolika obok wstała i krzyknęła w kierunku kuchni: leniwe na wynos też bez cukru. Wtedy nabrałem już konieczniej pewności. Zrozumiałem do końca.

Świat był mój przypomina jazdę samochodem na wstecznym biegu. Jest w nim wiele fascynujących obrazów – nagle zatrzymanych pożegnań ginących w mroku, jak w wierszu Dlatego nic: (…) deszcz meteorytów widziany w nocy, dawno, psy uchwycone w biegu – to, co oswoiliśmy, co nam się zdawało. Natykamy się także na odwieczne znaki porządku świata: Boga i nieuchronnej śmierć, jak w otwierającym tomik utworze Zimowe porządki: nigdy się nie dowiedzą – zmarły to ciało, który jest już czyste. po bogu sprząta ziemia, od tego ją ma. Wreszcie jest w nim szaleństwo – zachłanne, lecz oswojone dzięki swej powtarzalności: gdzie to, co było nami, mogło być cieniem i wlókłby ten cień piłę albo nóż i były osmalony po wizycie w mięsie/ noc, która zawsze wraca. dla pustki. dla blasku. dla umocnienia nikogo. dla wiatru – z wiersza pt. boże narodzenie na brzegiem rzeki zwierząt.

Jednak im dłużej jedziemy w kierunku wyznaczonym przez Honeta, tym mocniej dopada nas uczucie niepokoju, lęku, aż w końcu odkrywamy, że tak naprawdę cały czas jechaliśmy w prawidłową stronę, tylko jakaś nadludzka moc odwróciła nasz wehikuł tyłem do kierunku jazdy. Wtedy chciałoby się zatrzymać, wysiąść, zapalić papierosa, ale autor nie przewidział takiej możliwości. W zamian pozostają nam, czytelnikom, rozpaczliwe spojrzenia rzucane przez przednią szybę (ciała, z którymi grałem w piłkę, wskakiwałem do rzeki o zmierzchu i całowałem noże na białym nasypie, wywęszyły, odnalazły mnie/ wyszły z ziemi nagie i biegną do mnie przez łąki, tańcząc wśród krów, i każde ma na szyi psa jak szal).

To właśnie nieznośny weltszmerc staje się jedyną muzyką wygrywaną smętnie przez samochodowe radio. Niepostrzeżenie dotarliśmy do szczytu i teraz pozostała już tylko droga w dół, wprost do mety. Nie ma odwrotu. Jedziemy samotnie, płacąc za błędy swoje i cudze, albo (co bardziej podobne prawdzie) płacąc za błędy Boga, zatracając się w odmętach pamięci. Tak jak w jednym z najbardziej poruszających wierszy z tej książki – bieg. robak: mieliśmy wyjechać na mauritius, do miast o barwie spalonego napoju, gdzie słońce splata z gwoźdźmi swój czarny szkielet/lub – przyśniło mi się, że chcąc cię dotknąć, podałem ci rękę i wyleciał z niej robak – mózg poruszyciela – wychylił nasz bieg/i nasze rozstanie. przeszłość. tam się spotkamy./nic innego nie ma.

Nowe wiersze Romana Honeta wyrosły z osobistej tragedii: śmierci najbliższej osoby. Czasem ich ciężar bywa nieznośny, nieprzekraczalny, lecz ciągle rzeczywisty, bo nasza podróż w odwrotnym kierunku ma przecież jeden, ten sam cel. Ostatecznie wszyscy zmierzamy w tą samą stronę – ku nieuchronnemu końcowi. Trudno jest uchwycić sens przemijania, oddać koszmar starty czy próżność religii. Honetowi udało się to doskonale, bo opisał swoje przeżycia, dekonstruując prywatną apokalipsę i – tym samym – uwalniając się od banału. Jest w tych wierszach ten sam aksjomat śmierci, który charakteryzuje twórczość Paula Celana. To samo porażające piękno pełne okrutnej  prawdy. Prawdy, na którą nie zawsze jesteśmy przygotowani.